Rukun
Negara sebagai etika, falsafah dan ideologi
Oleh Mohd Ayop Abd Razid
ASAS kerukunan hidup bermasyarakat
ialah permuafakatan dan perpaduan yang melambangkan wujudnya “kesatuan
hati”. Perpecahan dan persengketaan pula menyebabkan anggota masyarakat itu
akan sentiasa bergelut dengan tarikan yang berbeza arah. Ini bermakna “konflik”
yang tidak berkesudahan akan menghantui kehidupan masyarakat. Justeru, bagi
membentuk sebuah negara yang padu mesti ada etika dan falsafah kenegaraan yang
dapat membina kecintaan (patriotisme), kesetiaan, permuafakatan dan perpaduan
rakyatnya.
Di negara kita, kerajaan telah
menggubal Rukun Negara sebagai falsafah, etika dan ideologi (doktrin) negara.
Sewajarnyalah setiap rakyat memahami latar belakang, objektif dan
prinsip Rukun Negara itu. Dari segi latar belakangnya, Rukun Negara
digubal setelah berlakunya peristiwa rusuhan kaum pada 13 Mei 1969. Peristiwa
tersebut telah mendorong pemimpin negara dari pelbagai kaum memikirkan satu
formula bagi memulihkan perpaduan kaum yang lebih utuh dan kental.
Tun Abdul Razak Hussein yang
mengetuai Majlis Gerakan Negara (MAGERAN) ketika itu telah menubuhkan tiga
badan iaitu Majlis Muhibah Negara, Jabatan Perpaduan Negara dan Majlis
Perundingan Negara. Hasil daripada perbincangan-perbincangan yang diadakan oleh
Majlis Perundingan Negara (MPN) maka lahirlah Rukun Negara. Rukun Negara
digubal sebagai satu bentuk garis panduan dalam membina masyarakat yang bersatu
padu, adil dan harmoni.
Ideologi negara ini telah
diisytiharkan oleh Yang Di-Pertuan Agong pada 31 Ogos 1970 iaitu semasa negara
menyambut Hari Kemerdekaan Kali Ke-13. Sejak diperkenalkan, Rukun Negara telah
menjadi dasar kesatuan dan perpaduan bangsa serta pedoman bagi kegiatan hidup
masyarakat pelbagai kaum dan budaya di negara ini.
Rukun Negara mempunyai lima
objektif, iaitu: untuk mencapai perpaduan yang lebih erat di kalangan seluruh
masyarakat; memelihara cara hidup demokratik; mencipta satu masyarakat yang
adil supaya kemakmuran negara dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama;
membentuk satu sikap yang liberal terhadap tradisi kebudayaan yang kaya dan
berbagai-bagai corak; dan, untuk membina sebuah masyarakat progresif dengan
menggunakan sains dan teknologi moden.
Lima prinsip Rukun Negara pula ialah
Kepercayaan kepada Tuhan, Kesetiaan kepada Raja dan Negara, Keluhuran
Perlembagaan, Kedaulatan undang-undang dan Kesopanan dan kesusilaan.
Prinsip-prinsip yang terkandung dalam Rukun Negara harus dilihat dan difahami
sebagai nilai kenegaraan yang sangat mendasar dan ianya mesti difahami dan
dihayati dengan penuh komitmen, kesedaran dan penghayatan oleh setiap rakayat
di negara ini.
Berikut penulis cuba memberikan
huraian ringkas bagi setiap prinsip Rukun Negara itu.
Pertama, prinsip Kepercayaan
kepada Tuhan. Prinsip ini menggambarkan bahawa asas kehidupan
beragama merupakan prinsip penting kehidupan rakyat di negara kita. Sebarang
bentuk ideologi atau ajaran yang menolak kepercayaan kepada Tuhan (atheis)
seperti fahaman komunis tidak akan mendapat tempat di negara ini. Ini adalah
kerana agama telah menjadi unsur penting dalam membentuk rohani (spiritual)
masyarakat kita.
Di dalam Perlembagaan Persekutuan
sendiri menetapkan bahawa Islam adalah agama rasmi Persekutuan dan kepercayaan
atau agama-agama lain boleh diamalkan dengan bebas. Prinsip Kepercayaan kepada
Tuhan seharusnya dapat menerapkan kepercayaan beragama secara positif yang
boleh membangun “pemikiran luhur” dalam hubungan pelbagai kaum serta dapat
membina jati diri yang padu.
Setiap penganut agama
sewajarnya menjadikan agama masing-masing sebagai asas membina
keharmonian dan perpaduan, bukannya menggunakan agama sebagai alat mencipta
permusuhan. Justeru, semua kepercayaan agama di negara ini harus menolak
sebarang bentuk ekstremisme agama, sebaliknya mengamalkan fahaman kesederhanaan
yang dapat menyubur sikap persefahaman dan bertolak ansur atau saling
bertoleransi.
Kedua, prinsip Kesetiaan kepada
Raja dan Negara. Di negara kita, Raja dan Negara mempunyai kaitan yang
sangat rapat. Ini adalah kerana negara kita mengamalkan sistem demokrasi
berparlimen dan Raja berpelembagaan. Perkara 32 Perlembagaan Persekutuan dengan
jelas menyebut bahawa Yang di-Pertuan Agong (YDPA) adalah ketua negara.
Perkara 44 pula menyebut bahawa YDPA adalah sebahagian daripada komponen yang
membentuk Parlimen di negara ini.
Justeru, prinsip kesetiaan dan
ketaatan kepada Raja dan Negara menjadi unsur dan ciri penting dalam soal
kewarganegaraan di negara ini. Setiap warganegara Malaysia perlu menumpukan
sepenuh taat setia, jujur dan ikhlas kepada Yang Dipertuan Agong dan negara. Di
peringkat negeri pula, rakyat dikehendaki menumpukan taat setia kepada raja
yang memerintah negeri tempat mereka bermastautin tanpa mengurangkan taat setia
kepada Yang di-Pertuan Agong. Penghayatan terhadap prinsip kedua mampu
membentuk satu bangsa Malaysia yang patriotik dan bersatu padu kerana Raja
adalah “payung negara” yang menaungi seluruh rakyat di negara ini. Justeru,
institusi raja tidak boleh dicemari, diperlekeh atau dihina serta ia
tidak wajar dipolitikkan sama sekali.
Ketiga, prinsip Keluhuran
perlembagaan. Perlembagaan Malaysia dikenali sebagai Perlembagaan
Persekutuan. Prinsip Keluhuran Perlembagaan bermaksud ketinggian dan keagungan
undang-undang atau perlembagaan itu sendiri. Keluhuran Perlembagaan Malaysia
terletak kepada kedudukannya sebagai undang-undang tertinggi yang menjadi
sumber dan punca kepada semua undang-undang seperti yang disebut dalam
Perkara 4(1) Perlembagaan Persekutuan.
Perlembagaan menjadi asas penting
untuk menjamin keadilan, kerjasama, kesepakatan dan kepentingan bersama antara
Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri. Setiap rakyat mempunyai kedudukan
atau taraf yang sama di sisi undang-undang. Justeru, perlembagaan memberi
jaminan terhadap hak asasi, kebebasan rakyat dan keadilan sosial untuk semua
kaum di negara. Badan yang dipertanggungjawabkan memelihara keluhuran dan
ketinggian perlembagaan ialah badan kehakiman. Badan ini berkuasa menentukan
kesahihan sesuatu undang-undang.
Keempat, prinsip Kedaulatan
undang-undang. Setiap negara mempunyai undang-undang untuk mengawal dan
mewujudkan satu masyarakat yang aman, tenteram, stabil dan makmur. Justeru,
kedaulatan undang-undang menjadi elemen penting bagi memastikan undang-undang
berjalan dengan lancar. Kedaulatan undang-undang bermaksud setiap rakyat
adalah sama tarafnya di sisi undang-undang negara tanpa sebarang driskiminasi
kaum, gender mahupun kedudukan (status sosial).
Oleh itu, keadilan merupakan elemen
penting dalam menegakkan kedaulatan undang-undang.Kuasa kedaulatan dalam konteks
undang-undang adalah merujuk kepada autoriti perundagan ynag paling tinggi
iaitu Perlembagaan Negara. Badan untuk menegakkan kedaulatan undang-undang pula
dijamin pula oleh institusi kehakiman yang bebas dan berwibawa. Ini penting
bagi menjamin kebebasan asasi semua warganegara Malaysia.
Namun, kebebasan asasi tidak
bermakna kita bebas melakukan apa sahaja sehingga melanggar undang-undang dan
Perlembagaan Negara. Misalnya, adalah menyalahi undang-undang dan Perlembagaan
Negera apabila ada pihak yang mahu menggulingkan kerajaan sama ada dengan
kekerasan atau dengan cara-cara yang tidak menurut Perlembagaan kerana ia bukan
termasuk dalam pengertaian kebebasan dan hak asasi. Didalam Perkara 149
Perlembagaan Persekutuan dengan jelas menyebut bahawa undang-undang menentang
perbuatan subversif, tindakan yang memudaratkan ketenteraman awam dan
sebagainya.
Kelima, Kesopanan dan kesusilaan.
Prinsip ini mempunyai kaitan yang rapat dengan perkembangan dan
pembangunan personaliti individu yang seharusnya dibina sejak kecil
lagi. Prinsip ini juga berkait rapat dengan nilai-nilai moral dan akhlak
masyarakat. Prinsip ini mesti menjadi panduan seluruh masyarakat supaya
perilaku masyarakat sentiasa terpelihara dan berkembang sesuai dengan kemajuan
dan pembangunan tamadun negara yang berasaskan keperibadian bangsa dan
nilai-nilai murni.
Kehidupan yang bersusila dan
bersopan santun amat penting dalam konteks perhubungan etnik, terutama
dalam masyarakat pelbagai kaum di negara ini. Dalam konteks ini, setiap warga
negara sewajarnya tahu menghormati orang lain dengan mengawal diri
daripada membangkitkan persoalan-persoalan sensitif kepada sesuatu kaum
berkaitan kewarganegaraannya, asal keturunannya, bahasa, kebudayaan serta
kepercayaan dan agam yang dianutinya.
Kerajaan amat prihatin untuk
membentuk masyarakat yang bersopan santun, berdisiplin dan bermoral
tinggi. Justeru, kempen Budi Bahasa dan Nilai Murni yang dianjurkan
kerajaan adalah bertujuan mewujudkan sebuah masyarakat yang
memiliki sifa-sifat mulia, beradab, bersopan santun, bertoleransi, saling
memahami dan cintakan kedamaian. Ia selari dengan prinsip kelima Rukun negara
itu.
Kesimpulan, Rukun Negara harus
dilihat sebagai ‘internal cohesion’ atau kuasa dalaman yang dapat
mengikat perpaduan dan semangat patriotisme di kalangan rakyat. Objektif dan
prinsip yang terkandung dalam Rukun Negara itu masih releven untuk membentuk
jati diri dan keperibadian rakyat.Apa yang perlu ialah penghayatan terhadap
Rukun Negara mesti disemarakkan kembali melalui gagasan 1Malaysia sebagaimana
yang disarankan oleh kerajaan. - BH 5 Okt.2010
Tidak ada komentar:
Posting Komentar